اشتباهات رایج در ترجمه مقالات و متون تخصصی

معمولا افرادی که به طور منظم و پیوسته با ترجمه مقالات سر و کار ندارند، به خوبی این صنعت را درک نمی کنند.
صنعت ترجمه فقط منحصر به مترجمان نیست (هرچند که این عده، بخش عظیمی از این صنعت را تشکیل می دهند). اغلب مردم در این باره دچار سوء تفاهم می شوند. اکنون قصد داریم تا فهرستی از اشتباهات رایج درباره صنعت ترجمه را به شما ارائه دهیم. اشتباهاتی که گهگاه در ترجمه های خود با آن ها رو به رو می شویم.

اشتباه اول: تنها زمانی می توانیم ترجمه ای عالی داشته باشیم که این کار را به بزرگ ترین شرکت ترجمه دنیا بسپاریم.
بسیاری از افراد فکر می کنند که تنها شرکت های بزرگ چند ملیتی LSP (شرکت های ارائه دهنده خدمات ترجمه) می توانند ترجمه هایی باکیفیت ارائه دهند. این تفکر اشتباه است. اگر شما قصد دارید که متنتان تنها به یک زبان ترجمه شود و یا اینکه پروژه شما مربوط به ترجمه تخصصی متون می باشد، بهتر است که به شرکتی کوچک مراجعه کنید و یا اینکه کار را به یک مترجم فریلنسر (آزاد) بسپارید که به نکات ظریف و پیچیده آن زبان یا تخصص خاص احاطه داشته باشد و درواقع ترجمه متون تخصصی آن حوزه جزو مهارت های او باشد.
شرکت های بزرگ ترجمه مقالات، مراجعان مختص خودشان را دارند. معمولا مشتریانی با پروژه های بزرگ به آن ها مراجعه می کنند که حاضرند تا صدها هزار دلار، یورو یا ین برای انجام کار ترجمه شان پرداخت کنند. همانطور که کمپانی فراری، گزینه خوبی برای خریدهای هفتگی خواروبار شما نیست و یا سرورهای IBM برای نصب اپلیکیشن های کامپیوترتان، کمپانی های بزرگ ترجمه و تقسیم بندی های پیچیده موضوعیشان برای انجام هر پروژه ترجمه ای مناسب نیستند.

اشتباه دوم: هرچه تعداد مترجمان یک شرکت بیشتر باشد، کیفیت کار بالاتر خواهد بود.
مترجمان به تدریج و در طول کار کاملا با سبک نوشتاری، لحن و اولویت های مشتریانشان آشنا می شوند. سرآشپزی را در نظر بگیرید که با گذشت زمان بیشتر و بیشتر به دستور پخت یک کیک مسلط می شود و بنابراین نهایتا می تواند بدون دردسر و حتی با چشمان بسته کیک مورد نظر را بپزد.
عموما اگر برای انجام کارهای ترجمه مقاله به یک مترجم خاص – یا گروه کوچک و ثابتی از مترجمان – مراجعه نشود و کار به چندین مترجم سپرده شود، استانداردهای ترجمه دگرگون شده و ثبات آن به هم می ریزد و اینگونه به نظر می رسد که پروژه ها سبک و لحن نوشتاری متفاوتی دارند. اگر شما چندین پروژه ترجمه متون تخصصی دارید، بهتر است که با گروهی متشکل از افرادی ثابت کار کنید که کم کم با محتوای منبع شما آشنا شده و پروژه شما به طور یکدست انجام شود.

اشتباه سوم: دریافت “ترجمه مجدد” باعث تضمین کیفیت می شود.
از دو منظر می توان به این قضیه نگریست: ۱) ترجمه مقالات به زبان مقصد و سپس ترجمه آن به زبان مبدا توسط موسسه ترجمه. ۲) مراجعه به یک موسسه برای ترجمه به زبان مقصد و سپس مراجعه به یک موسسه دیگر برای ترجمه دوباره به زبان مبدا.
دلیل اصلی انجام ترجمه مجدد این است که افراد می توانند با مقایسه نسخه های متفاوت ترجمه، متوجه ایرادات آن شوند، اما درواقع این ایده محکوم به شکست است. حال چرا؟ زیرا در یک ترجمه خوب، عباراتی وجود دارد که مناسب زبان همان منطقه است. اگر خودتان به وسیله یک ابزرا ترجمه آنلاین خودکار مانند بینگ مایکروسافت یا گوگل ترنسلیت این کار را انجام دهید، متوجه خواهید شد که در طول انجام ترجمه مجدد و بازگشتی، سوء تفاهم های زبانی روی خواهند داد. اگر یک موسسه در بخشی از ترجمه اشتباه کند، در آن صورت حتما میان نسخه مبدا متن و ترجمه مجدد تفاوت هایی وجود خواهد داشت، اما مشتری قادر به تشخیص منبع این تفاوت و اشتباه نخواهد بود. این کار تنها باعث صرف بیهوده زمان و هزینه اضافی خواهد شد و بنابراین بهتر است که از آن اجتناب کنید.
درعوض پیش از انجام کار در مورد رویه های مناسب کنترل کیفیت ترجمه مقالات با موسسات ترجمه طرف قراردادتان صحبت کرده و در حین کار از آن ها گزارش دریافت کنید. تمامی سردبیرها و یا نمونه خوان های شرکت های معتبر برای آرامش خاطر شما از صحت روند کار، به مشتریان خود گزارش کار و گزارش بازبینی ارائه می دهند. بدین صورت رابطه کاری شفاف تر شده و درواقع شما قادر به بررسی کیفیت پروژه در حال اجرا خواهید بود.

اشتباه چهارم: محتوای منبع تاثیری بر روی کیفیت ترجمه ندارد.
این امکان وجود دارد که در هنگام ترجمه، “ایراداتی” ناشی از ناواضح و یا مبهم بودن متن مبدا به وجود بیاید. مترجمان به تجارب حرفه ای خود متکی هستند و نیز به ابزاری که برای تشخیص مفهوم مورد نظر نویسنده متن اصلی در دسترس هستند. این رویکرد همیشه بهترین رویکرد نبوده و این امکان وجود دارد که ترجمه نهایی، انتظارات را برآورده نکند. یک مترجم حرفه ای همیشه متوجه این ایرادات شده و آن ها را مشخص می کند و یا اینکه برای دریافت مفهوم اصلی تحقیق و جست و جو می کند.
در اغلب اوقات عبارات و اصطلاحات عادی روزمره یک زبان، معادلی در زبان دیگر ندارد و ترجمه تحت اللفظی آن گزینه خوبی نیست. مترجمان زبانشناس تنها تلاش نمی کنند تا جملات پیش رویشان را کلمه به کلمه ترجمه کنند، بلکه پرسشنامه یا بازخوردی برای مدیران پروژه ارسال می کنند تا بر پروژه مشتریان نظارت داشته باشند. اگر آن ها چنین کاری انجام ندهند، نتیجه ای نامطلوب ایجاد خواهد شد؛ البته این نتیجه نامطلوب لزوما به دلیل اشتباه مترجمان نیست. ارتباطات مانند یک خیابان دو طرفه است. در اغلب اوقات اگر متن مبدا واضح نباشد، ترجمه مقالات نیز ناواضح خواهد بود. بنابراین برای ترجمه متون تخصصی با کیفیت بالا، غیر از یک مترجم خوب به متن با محتوای واضح نیز نیاز است.

اشتباه پنجم: هر مترجمی می تواند از عهده ترجمه متون تخصصی در هر زمینه ای بربیاید.
برای اینکه تبدیل به مترجمی متبحر شوید، نیاز به مجموعه ای از ویژگی های فیزیکی و روحی دارید. درضمن باید به یاد داشته باشید که اگر مترجمی توانایی ترجمه متون تخصصی در زمینه مشخصی را داراست (معمولا مترجمان در زمینه های خاصی یا زمینه های مرتبطی مهارت دارند)، بدین معنی نیست که توانایی ترجمه مقالات تخصصی در همه زمینه ها را نیز دارد. تالیف مقالات قانونی، مستندسازی فنی و کپی رایت نیاز به مهارت دارد. مثلا یک مترجم تخصصی بازاریابی انتخاب خوبی برای ترجمه اسناد مربوط به دانش پیشرانه های موشکی نیست.

اشتباه ششم: یک ربات ترجمه برای انجام کار ترجمه مقالات کافیست.
ربات ها و ماشین های ترجمه مانند بینگ یا گوگل تنها زمانی به کار شما می آیند که قصد داشته باشید تا ایمیل یک مشتری یا همکار خارجی را ترجمه کنید. این ربات ها برای ترجمه مطالبی که قصد انتشارشان را دارید، به هیچ وجه مناسب نیستند. اگر قصد حضور و درخشش در یک بازار جهانی را دارید، استفاده از ماشین های آنلاین ترجمه به وجهه شما آسیب می زند.

اشتباه هفتم: یک مترجم خوب در هنگام شروع کار برای شما با اصطلاحات و سبک مورد نظر شما آشناست.
هر مترجم بدون توجه به تعاریفی که از کار خود ارائه می دهد، سبک و قابلیت های خاص خودش را دارد. هرپروژه واژگان و اصطلاحات مربوط به خودش را دارد که حتما باید پیش از شروع کار آن ها را با گروه ترجمه انتخابی خود در میان بگذارد. زیرا هیچ جایگزینی برای محتوا، سبک و واژه نامه تخصصی زمینه مورد نظر وجود ندارد. درواقع برای برون سپاری ترجمه متون تخصصی باید خودتان نیز به اندازه کافی با اصطلاحات کاریتان آشنایی داشته و پیش از شروع کار آن را با مترجمان مطرح کنید. ارتباطات آزاد همیشه باعث پیشرفت کار خواهد شد.

اشتباه هشتم: قیمت بالاتر لزوما به معنی کیفیت بالاتر است.
تعرفه های زمینه ها و زبان های مختلف در ترجمه مقالات با توجه به عرضه و تقاضا متفاوت است. سفارش ترجمه، کار آسانی نیست، زیرا یک ترجمه خوب باید دارای ساختار و استانداردهای مناسب و روندهای گزینشی باشد، اما معمولا کارفرما نمی تواند کیفیت را از قبل ارزیابی کند و باید به مترجم اعتماد کند. بنابراین لزوما قیمت های بالاتر، کیفیت بالای ترجمه را تضمین نمی کند و کارفرما باید گزینه های دیگری را نیز برای تضمین کیفیتش مورد بررسی قرار دهد. مثلا در سفارشات ترجمه کتاب مهم است که کتاب ترجمه شده پس از اتمام ترجمه توسط فرد دیگری بازخوانی شود تا مواردی که از دید مترجم اول پنهان بوده پیدا و برطرف شود. بازخوانی مجدد معمولا شامل هزینه می شود که باید به صورت جداگانه هزینه ای برای آن در نظر گرفته شود.

امیدواریم که با خواندن این مقاله به نکات مهمی در مورد کار ترجمه مقالات پی برده باشید و در برون سپاری پروژه های بعدی خود در زمینه ترجمه متون تخصصی دچار مشکلات رایج در جامعه نشوید.