تعیین مناطق حفاظتی چشمه‌ها با ترکیب یک مدل تحلیلی و شاخص آسیب‌پذیری

چشمه‌های آب‌گرم به عنوان یک منبع مهم آب آشامیدنی در مناطق مرتفع در نظر گرفته می‌شوند. به دلیل آسیب‌پذیری بالای نواحی کارستی، هر گونه فعالیتی نظیر کشاورزی، دام و حتی صنعتی در این مناطق می‌تواند بر کیفیت آب چشمه‌ها تاثیر بگذارد. بنابراین، تعیین محدودیت‌های کیفی در عملکرد انسان در این مناطق برای حفاظت از چشمه‌ها از آلودگی ضروری است. در این مقاله، یک روش جدید معرفی می‌شود که شاخص آسیب‌پذیری یک خروجی چشمه و حوزه حفاظتی حوضه آن را با هم ترکیب می‌کند. در روش پیشنهادی، ابتدا شاخص VESPA برای تحلیل آسیب‌پذیری چشمه‌های کارستی به آلودگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سپس مناطق حفاظت‌شده چشمه‌ها با استفاده از تلفیق روش MDHT و نتیجه VESPA تعیین می‌شوند. این روش برای چشمه‌های Parikedal و سرآب تاوه (Sarab-e Taveh ) واقع در زاگرس میانی ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد. براساس نتایج، آسیب‌پذیری Parikedal به عنوان بسیار بالا طبقه‌بندی می‌شود و دو منطقه حفاظتی فوری حول خروجی Parikedal و زیر حوزه‌ها که در منطقه حفاظت داخلی آن قرار دارند، تعریف می‌شوند. سرآب تاوه در مقایسه با Parikedal، توسعه کارستی کمتری دارد

Highlights•Springs vulnerability was determined by VESPA index.•Combining the MDHT model and vulnerability for estimation springs’ protection•Generate spring protection area for conservation of groundwater resourcesAbstractKarstic springs are considered as an important source of drinking water in highland areas. Because of the high vulnerability of karst areas, any activities such as agricultural, livestock and even industrial ones in these areas can affect springs water quality. Therefore, it is essential to define qualitative limitations on human functions in these areas for the sake of springs protection from contamination. In this paper, a new method is introduced which combines the vulnerability index of a spring’s outlet and the protection area of its basin. In the proposed method, the VESPA index is firstly applied to analyse the vulnerability of karst springs to contamination. Then, the protection areas of the springs are determined using the integration of the MDHT method and